RGB, CMYK, Lab – czyli jak działają tryby kolorów

Jeśli korzystasz z Photoshopa to na pewno zauważyłeś, że już przy tworzeniu nowego dokumentu mamy do wyboru kilka różnych trybów kolorów. Po co jest ich tak wiele? Który kiedy używać? Dziś odpowiemy sobie właśnie na te pytania.

Na początek czym są same tryby. Są to pewne modele opisujące sposób zapisu koloru. Jeśli obraz wyświetlany jest na monitorze komputera to musi być opisany w taki sposób aby potrafił ten kolor odtworzyć za pomocą piksela (składającego się z 3 podstawowych kolorów). Jeśli natomiast obraz ma być drukowany to kolor musi być zapisany w takim modelu aby drukarka wiedziała jak ten kolor uzyskać przy pomocy 4 farb (bo tak one drukują).

Tak więc niby ten sam kolor musi być opisany za pomocą różnych wzorców. Każdy tryb to inny wzorzec, inny sposób na opis niby tego samego koloru.

RGB

RGB jest trybem, w którym każdy kolor opisany jest z 3 składowych barw. Jak wiecie z 3 podstawowych kolorów można uzyskać każdy inny. Są to czerwony (Red), zielony (Green) i niebieski (Blue). Stąd bierze się nazwa trybu. Każda składowa jest opisana liczbą w skali od 0 do 255 (czyli mamy do dyspozycji 256 stopni – dlaczego tak a nie od 0 do 100? Bez zagłębiania się w techniczne aspekty działania komputerów wspomnę tylko, że wszystkie ich działania opierają się na potęgach liczby 2).

Im większa wartość tym piksel na monitorze bardziej jest podświetlony (chociaż tak naprawdę jest to zmiana kąta pochylenia płytki, która odbija te światło – w rezultacie efekt jest taki jakby kolor był jaśniejszy bądź ciemniejszy). Dla przykładu kolor RGB(0,0,0) będzie kolorem czarnym (wszystkie subpiksele są 'wygaszone’) a kolor RGB (255,255,255) będzie kolorem białym (wszystkie subpiksele maksymalnie jasne).

Jak można się domyśleć jest to tryb kolorów używany przez praktycznie wszystkie elektryczne ekrany. Telewizory, komputery, telefony itd.

Kiedy używamy?

Skoro już wiemy, że RGB jest trybem używanym na praktycznie wszystkich elektrycznych ekranach to możemy się domyśleć, że w tym trybie robimy zdecydowaną większość rzeczy. Projektujemy strony WWW, przechowujemy zdjęcia. Dla uproszczenia możemy przyjąć, że jest to taki nasz domyślny tryb i jeśli dokładnie nie wiemy czy potrzebujemy innego, to ten będzie odpowiedni. Zresztą zawsze będzie on trybem domyślnym w Photoshopie.

CMYK

CMYK składa się z 4 kolorów. Można nawet powiedzieć, że z 4 FARB… Tak, farb ponieważ w trybie CMYK tworzymy materiały do DRUKU. Sama nazwa pochodzi o nazw poszczególnych kolorów farb Cyan, Magenta, Yellow, Black (lub KeyKolor). Tutaj w przeciwieństwie do RGB skala jest procentowa, czyli od 0 do 100%. Dlaczego? Ponieważ nie definiujemy tego jak kolor ma zostać wyświetlony przez monitor ale ile farby ma nałożyć drukarka.

Dla przykładu, gdy drukujemy na białym materiale i chcemy mieć czerwony napis to jego składowe będą następujące CMYK(0,100,100,0) – po zmieszaniu Magenty (kolor podchodzący pod purpurowy) i Yellow (żółty) otrzymamy czerwony. Jeśli chcemy mieć czarny napis możemy użyć CMYK(0,0,0,100) czyli tylko czarnej farby lub, np. CMYK(40,50,60,100) – zmieszamy wtedy wszystkie kolory dzięki czemu uzyskamy głęboką czerń.

Co ciekawe, w trybie CMYK nie jesteśmy w stanie uzyskać tak wielu kolorów jak w RGB, nie możemy też uzyskać tak żywych kolorów. Być może zauważyłeś, że czasami obraz żywy na monitorze jest blady po wydrukowaniu?

Jeśli chodzi o druk to powinienem napisać kilka zdań o Pantone – są to gotowe już kolory. Jeśli pracujesz z materiałami do druku to wygoogluj więcej informacji na ten temat.

Kiedy używamy?

Odpowiedź jest krótka: kiedy przygotowujemy materiały do druku.

Lab

Lab jest stosunkowo mało znany i rzadko używany. Co ciekawe jest on najbardziej zbliżonym modelem opisu kolorów do sposobu w jaki robi to nasze oko. Każdy kolor opisany jest przez 3 wartości: luminacja (lightness), a (tienta), b (temperatura). Brzmi dziwnie ale wcale nie jest takie straszne.

Kolory nie są opisane jak w innych trybach, za pomocą kilku składowych barw. Owszem oś a opisują udział barwy zielonej lub czerwonej, b udział niebieskiej lub żółtej ale działo to trochę inaczej. Oś L opisuję jedynie jasność uzyskanej za pomocą osi a i b barwy.

Do powyższej grafiki możemy dodać L (lightness) czyli jasność barwy.

Kiedy używamy?

Tryb Lab, uproszczając ma najwięcej kolorów ze wszystkich trybów (nawet więcej niż ludzkie oko może zobaczyć). Dodatkowo jest dobry do przenoszenia obrazów pomiędzy różnymi systemami.

Ze względu na sposób opisu koloru, możemy w nim z powodzeniem korygować tonację, nasycenie zdjęć – ogólnie mówiąc jest bardzo dobry do edycji fotografii.  Niestety na małą popularność i nieznaczną ilość programów obsługujących ten tryb – jest on używamy praktycznie wyłącznie przy edycji a efekt końcowy i tak zapisywany jest do RGB.

Tryb ten ze względu na model zbliżony do modelu spostrzegania kolorów przez ludzkie oko jest stosowany także poza branżą informatyczną (np. w przemyśle spożywczym czy rolnictwie).

Bitmapa

Bitmapa jest tak to grafika składające się z kolorów opisanych 1 bitem(!!!) Co to oznacza w praktyce. Otóż 1 bit może występować tylko w dwóch wersjach: 0 albo 1. Tyle, nic więcej. Tłumacząc na polski oznacza to, że mamy 'albo albo’. Albo kolor jest albo go niema – są to obrazy gdzie jedynym kolorem jest czarny… nie szary i czarny. Tylko i wyłącznie czarny. Bez stopni jasności.

Kiedy używamy?

Plik ten bardzo mało waży (w końcu tylko 1 bit na piksel) więc możemy użyć go tam gdzie bardzo zależy nam na bardzo małej wadze grafiki.

Skala szarości (grayscale)

Tutaj mamy jakby uzupełnienie bitmapy. W dalszym ciągu mamy do dyspozycjo tylko kolor czarny ale posiadamy już skalę szarości. Tyli jest to najprościej mówiąc zwykły czarno-biały obraz.

Kiedy używamy?

Gdy obraz jest czarno-biały ale posiada skale szarości. Co prawda możemy ten sam efekt zapisać w trybie RGB, jednak będzie on niepotrzebnie więcej ważył ponieważ RGB składa się z 3 wartości.